Ocena ryzyka zawodowego
na stanowisku pracy
2. Ryzyko wynikające ze stosowanych środków pracy
1 Charakterystyka stanowiska pracy
3 Określenie osób podlegających zagrożeniu
4 Opis zagrożeń urazowych które mogą wystąpić
6 Możliwości wystąpienia awarii
7 Sposoby zabezpieczania się przed awariami
8 Prawdopodobieństwo wystąpienia urazów w razie wypadku
Ocena ryzyka metodą Score Risk
Ocena ryzyka w skali 3-stopniowej
Słowniczek podstawowych z zakresu oceny ryzyka
Pojęcia ogólne
Co to jest ryzyko zawodowe?
Definicja ryzyka zawodowego mówi o prawdopodobieństwie (możliwości) wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.
Pojęcie ryzyka zawodowego zostało ustalone w dyrektywie z dnia 12 czerwca 1989 r.
o wprowadzeniu środków w celu zwiększenia bezpieczeństwa i poprawy zdrowia
pracowników podczas pracy nr 89/391/EWG, zwanej dyrektywą ramową.
Zgodnie z treścią dyrektywy, niezbędne środki, jakie pracodawca powinien podjąć w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, to:
– zapobieganie ryzyku zawodowemu
– informowanie
– szkolenie
– zapewnienie odpowiednich środków i organizacji.
Kiedy należy oceniac ryzyko zawodowe?
Środki te muszą być każdorazowo dostosowywane przez pracodawcę do zmieniających się okoliczności. A w szczególności kiedy:
- stworzono nowe stanowiska pracy,
- wprowadzono nowe maszyny lub urządzenia,
- zastosowano nowe materiały i pomocnicze środki produkcji,
- dokonano modernizacji maszyn, urządzeń lub obiektów,
- zmieniły się warunki środowiska pracy,
- wprowadzono zmiany w stosowanych środkach ochrony zbiorowej lub indywidualnej,
- zmieniły się przepisy,
- pogorszyły się wskaźniki wypadkowości lub nastąpił wzrost chorób zawodowych,
- poprawiły się wskaźniki wypadkowości lub nastąpiło zmniejszenie liczby chorób zawodowych,
- ujawniły się nowe zagrożenia (wcześniej np. przeoczone czy pominięte,)
Ocena wielkości ryzyka zawodowego stanowi podstawę doboru przez pracodawcę wyposażenia roboczego, stosowania substancji chemicznych i preparatów, wyposażenia stanowisk pracy. Ocena ryzyka jest podstawą podjęcia środków prewencyjnych, wyboru metod produkcji i organizacji pracy tak, aby zapewniały zwiększenie poziomu ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz były zintegrowane z całością działalności zakładu na wszystkich szczeblach zarządzania.
Od 21 czerwca 2007 r. wchodzą w życie przepisy szczegółowo określające zawartość karty oceny ryzyka zawodowego.
Dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności:
1. opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie:
* stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów,
* wykonywanych zadań,
* występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy,
* stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej,
* osób pracujących na tym stanowisku;
2. wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko;
3. datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny.
2. Ryzyko wynikające ze stosowanych środków pracy
Do oceny ryzyka zastosowano metodę oceny ilościowo - jakościową SCORE-RISK, polegającą na porównaniu poziomu ryzyka określonego w wyniku jego oszacowania z poziomem uznanym za akceptowany
R= S x E x P
gdzie
R- ryzyko,
S- potencjalne skutki zagrożenia,
E- ekspozycja na zagrożenie,
P- prawdopodobieństwo występowania zagrożenia
Tabela 1. Ocena parametru S- potencjalne skutki zagrożenia
|
Wartość |
Strata
|
|
Opis |
|
|
straty ludzkie |
|
straty materialne |
||
|
100 |
poważna katastrofa |
wiele ofiar śmiertelnych |
powyżej 10 mlnUSD |
|
|
40 |
katastrofa |
kilka ofiar śmiertelnych |
1-10 mln USD |
|
|
15 |
bardzo duża
|
ofiara śmiertelna |
100tys-1 mln USD |
|
|
7 |
duża |
ciężkie uszkodzenie ciała |
10-100 tys USD |
|
|
3 |
średnia |
absencja |
1-10tys. USD |
|
|
1 |
mała |
udzielenie pierwszej pomocy |
100-1tys USD |
|
Tabela 2. Ocena parametru E- ekspozycja
|
Wartość |
Opis
|
|
10 |
stała |
|
6 |
częsta (codziennie) |
|
3 |
sporadyczna (raz na tydzień) |
|
2 |
Okazjonalna (raz na miesiąc) |
|
1 |
minimalna (kilka razy rocznie) |
|
0,5 |
znikoma (raz do roku) |
Tabela 3. Ocena parametru ryzyka P- prawdopodobieństwo
|
Wartość |
Opis |
Szansa w % |
|
10 |
bardzo prawdopodobne |
50 |
|
6 |
całkiem możliwe |
10 |
|
3 |
mało prawdopodobne -możliwe |
1 |
|
1 |
sporadycznie możliwe |
10-3 |
|
0,5 |
możliwe do pomyślenia |
10-4 |
|
0,2 |
praktycznie niemożliwe |
10-5 |
|
0,1 |
teoretycznie możliwe |
10-6 |
Tabela 4. Orientacyjna jakościowa ocena ryzyka.
|
Kategoria ryzyka |
Wartość |
|
[1] zaniedbywalne |
poniżej 1,5 |
|
[2] akceptowalne |
1,5 -48 |
|
[3] średnie |
48-270 |
|
[4] poważne |
270-1440 |
|
[5] nie akceptowalne |
powyżej 1440 |
Kategorie ryzyka zawodowego i zalecane działania:
[1]- Ryzyko zaniedbywalne - żadne działanie nie są potrzebne,
[2]- Ryzyko akceptowalne - działanie profilaktyczne nie są potrzebna,
[3]- Ryzyko średnie - działania profilaktyczne są wskazane, ale należy wziąć pod uwagę koszty i uzyskane efekty (ryzyko powinno zostać ograniczone w ciągu 3-6 miesięcy.),
[4]- Ryzyko poważne - praca nie może zostać rozpoczęta. W przypadku prac już wykonywanych ryzyko powinno zostać zredukowane w przeciągu 1-3 miesięcy w zależności od liczby osób narażonych,
[5]- Ryzyko nie akceptowalne - praca nie może zostać rozpoczęta ani kontynuowana dopóki ryzyko nie zostanie zredukowane do akceptowalnego poziomu ( kategorie [1], [2] ).
Ocena ryzyka zawodowego
Nazwa stanowiska: ROBOTNIK MAGAZYNOWY (magazynier)
Lokalizacja stanowiska: Magazyn
1 Charakterystyka stanowiska pracy
Magazyn, czyli budynek, budowla przeznaczona do przechowywania wszelkich zapasów.
Stanowisko pracy pracownika magazynowego (magazyniera) stanowi magazyn w którym składuje się różne surowce, materiały typu - gaśnice i inne sprzęty przeciwpożarowe, składowane zarówno na podłodze jak i na półkach regałów.
2 Identyfikacja źródeł i zagrożeń występujących na stanowisku
Do zagrożeń na stanowisku pracy magazyniera należą:
Czynniki niebezpieczne:
- zagrożenia związane z przemieszczaniem się sprzętu i ludzi,
- zagrożenia związane z właściwościami fizycznymi materiału (ostre krawędzie, śliskie powierzchnie itp),
- zagrożenia porażenia prądem elektrycznym, nieodpowiednia instalacja elektryczna, zasilanie lampy przenośnej napięciem 220 V,
- zagrożenie pożarem i (lub) wybuchem.
Szkodliwe czynniki fizyczne:
- niesprawne oświetlenie,
- pyły.
Czynniki niebezpieczne
- praca w zmiennych warunkach mikroklimatycznych.
Czynniki chemiczne:
- szkodliwe rozpuszczalniki ,
- substancje żrące i trujące,
- inne substancje chemiczne.
3 Określenie osób podlegających zagrożeniu
Zagrożeniu podlegają osoby pracujące w magazynie (magazynierzy), jak również wszyscy ci którzy przebywają w danym momencie w magazynie lub
bliskim jego sąsiedztwie - kierowcy samochodów dostawczych dowożący i odbierający materiały itp..
4 Opis zagrożeń urazowych które mogą wystąpić
1. Wszelkiego rodzaju skaleczenia kończyn górnych o ostre krawędzie materiałów w wyniku ich przenoszenia podczas rozładunku i załadunku samochodów dostawczych.
2. Porażenie prądem elektrycznym podczas np. włączania światła, będące wynikiem uszkodzenia instalacji elektrycznej.
3. Złamania kończyn górnych w wyniku potknięcia.
4. Poparzenie na skutek zaistnienia pożaru.
5. Urazy kręgosłupa podczas ręcznego przenoszenia (materiałów p.poż. i innych).
6. Wszelkiego rodzaju urazy kończyn górnych i dolnych w wyniku poślizgnięcia i w efekcie upadku,
7. Przytrzaśnięcie, przyciśnięcie kończyn górnych (palców) bortem lub drzwiami skrzyni ładunkowej pojazdu dostawczego.
8. Urazy palców dłoni będące skutkiem przyciśnięcia składowanymi materiałami.
9. Urazy kończyn dolnych, a zwłaszcza ich palców (złamania, stłuczenia itp.) w wyniku spadnięcia z regału składowanego materiału lub wyślizgnięcia się go z rąk podczas przenoszenia.
10.Przeziębienia spowodowane pracą w zmiennych warunkach mikroklimatycznych.
11.Wszelkiego rodzaju urazy spowodowane uderzeniem się.
5 Elementy które mogą zawieść
Nie zadziałanie urządzeń energetycznych zabezpieczających przeciwporażeniowych.
Nie zachowanie środków ostrożności i przyjętych procedur postępowania przez pracowników. Zabezpieczenia prądowe przeciwporażeniowe i zwarciowe.
6 Możliwości wystąpienia awarii
Awarii może ulec instalacja elektryczna będąc przeciążona niesprawnymi urządzeniami elektrycznymi (grzałkami itp.).
7 Sposoby zabezpieczania się przed awariami
- posiadanie znajomości instrukcji bezpiecznej pracy obsługiwanych urządzeń,
- stosowanie sprawnych i właściwych narzędzi,
- stosowanie właściwego oświetlenia stanowiska pracy zgodnie z przepisami,
- dopuszczanie do pracy tylko pracowników o odpowiednich kwalifikacjach, stanie zdrowia i przeszkolonych w zakresie bezpiecznych metod pracy,
8 Prawdopodobieństwo wystąpienia urazów w razie wypadku
1. Wszelkiego rodzaju skaleczenia kończyn górnych o ostre krawędzie materiałów w wyniku ich przenoszenia podczas rozładunku i załadunku samochodów dostawczych - całkiem możliwe.
2. Porażenie prądem elektrycznym podczas np. włączania światła, będące wynikiem uszkodzenia instalacji elektrycznej - mało prawdopodobne ale możliwe.
3. Złamania kończyn górnych w wyniku potknięcia - możliwe do pomyślenia.
4. Poparzenie na skutek zaistnienia pożaru - bardzo prawdopodobne.
5. Urazy kręgosłupa podczas ręcznego przenoszenia (materiałów p.poż. i innych) - całkiem możliwe.
6. Wszelkiego rodzaju urazy kończyn górnych i dolnych w wyniku poślizgnięcia i w efekcie upadku - całkiem możliwe,
7. Przytrzaśnięcie, przyciśnięcie kończyn górnych (palców) bortem lub drzwiami skrzyni ładunkowej pojazdu dostawczego - bardzo prawdopodobne.
8. Urazy palców dłoni będące skutkiem przyciśnięcia składowanymi materiałami - całkiem możliwe.
9. Urazy kończyn dolnych, a zwłaszcza ich palców (złamania, stłuczenia itp.) w wyniku spadnięcia z regału składowanego materiału lub wyślizgnięcia się go z rąk podczas przenoszenia - bardzo prawdopodobne.
10.Przeziębienia spowodowane pracą w zmiennych warunkach mikroklimatycznych - tylko sporadycznie możliwe.
11.Wszelkiego rodzaju urazy spowodowane uderzeniem się - możliwe do pomyślenia.
9 Sposoby zabezpieczenia ludzi w razie awarii lub gdy narażenie na niebezpieczeństwo jest nieuniknione
Stosowanie środków ochrony indywidualnej odpowiednich do grożącego niebezpieczeństwa:
- rękawice ochronne,
- ochrony głowy (kaski) - przy pracach narażających na urazy głowy, a także przy stosowaniu mechanicznych urządzeń podnośnych (dźwignice, suwnice itd.,
- odzież ocieplana przy pracy na wolnym powietrzu lub w nie ogrzewanych magazynach,
- obuwie ochronne w zależności od zagrożenia magazynowanymi substancjami itp.
Przestrzegać podstawowych zasad i przepisów bezpiecznego magazynowania i składowania różnych materiałów.
Ocena ryzyka metodą Score Risk
R = S x E x P
● gdzie:
R - ryzyko
S - potencjalne skutki zagrożenia
E - ekspozycja na zagrożenie
P - prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia
Ocena parametru S - potencjalne skutki zagrożenia.
|
Rodzaj zagrożenia |
Wartość |
Strata |
Opis |
|
1. Skaleczenia kończyn górnych - ostre krawędzie materiałów |
1 |
mała |
udzielenie pierwszej pomocy |
|
2. Porażenie prądem |
7 |
duża |
ciężkie uszkodzenie ciała |
|
3. Złamania kończyn górnych - potknięcie |
3 |
średnia |
absencja |
|
4. Poparzenie - pożar |
7 |
duża |
ciężkie uszkodzenie ciała |
|
5. Uraz kręgosłupa - przedźwignięcie |
7 |
duża |
ciężkie uszkodzenie ciała |
|
6. Urazy kończyn - poślizgnięcie |
3 |
średnia |
absencja |
|
7. Urazy kończyn górnych (palców) - przytrzaśnięcie |
3 |
średnia |
absencja |
|
8. Urazy palców dłoni - przyciśnięcie |
3 |
średnia |
absencja |
|
9. Urazy kończyn dolnych - upadek materiału |
3 |
średnia |
absencja |
|
10. Przeziębienia - zmienny mikroklimat |
3 |
średnia |
absencja |
|
11. Wszelkiego rodzaju urazy - uderzenie się |
1 |
mała |
udzielenie pierwszej pomocy |
Ocena parametru E - ekspozycja
|
Rodzaj zagrożenia |
Wartość |
Opis |
|
1. Skaleczenia kończyn górnych - ostre krawędzie materiałów |
3 |
sporadyczna |
|
2. Porażenie prądem |
1 |
minimalna |
|
3. Złamania kończyn górnych - potknięcie |
0,5 |
znikoma |
|
4. Poparzenie - pożar |
0,5 |
znikoma |
|
5. Uraz kręgosłupa - przedźwignięcie |
0,5 |
znikoma |
|
6. Urazy kończyn - poślizgnięcie |
1 |
minimalna |
|
7. Urazy kończyn górnych (palców) - przytrzaśnięcie |
1 |
minimalna |
|
8. Urazy palców dłoni - przyciśnięcie |
2 |
okazjonalna |
|
9. Urazy kończyn dolnych - upadek materiału |
0,5 |
znikoma |
|
10. Przeziębienia - zmienny mikroklimat |
1 |
minimalna |
|
11. Wszelkiego rodzaju urazy - uderzenie się |
2 |
okazjonalne |
Ocena parametru P - prawdopodobieństwo
|
Rodzaj zagrożenia |
Wartość |
Opis |
Szansa % |
|
1. Skaleczenia kończyn górnych - ostre krawędzie materiałów |
6 |
całkiem możliwe |
10 |
|
2. Porażenie prądem |
3 |
mało prawdopodobne ale możliwe |
1 |
|
3. Złamania kończyn górnych - potknięcie |
0,5 |
możliwe do pomyślenia |
10-4 |
|
4. Poparzenie - pożar |
10 |
bardzo prawdopodobne |
50 |
|
5. Uraz kręgosłupa - przedźwignięcie |
6 |
całkiem możliwe |
10 |
|
6. Urazy kończyn - poślizgnięcie |
6 |
całkiem możliwe |
10 |
|
7. Urazy kończyn górnych (palców) - przytrzaśnięcie |
10 |
bardzo prawdopodobne |
50 |
|
8. Urazy palców dłoni - przyciśnięcie |
6 |
całkiem możliwe |
10 |
|
9. Urazy kończyn dolnych - upadek materiału |
10 |
bardzo prawdopodobne |
50 |
|
10. Przeziębienia - zmienny mikroklimat |
1 |
tylko sporadycznie możliwe |
10-3 |
|
11. Wszelkiego rodzaju urazy - uderzenie się |
0,5 |
możliwe do pomyślenia |
10-6 |
Dokumentacja oceny ryzyka
|
Rodzaj zagrożenia |
Potencjalne skutki zagrożenia
S |
Ekspozycja na zagrożenie
E |
Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia P |
Wartość oszacowanego ryzyka
R |
Kategoria ryzyka |
|
1. Skaleczenia kończyn górnych - ostre krawędzie materiałów |
1 |
3 |
6 |
18 |
akceptowalne |
|
2. Porażenie prądem |
7 |
1 |
3 |
21 |
akceptowalne |
|
3. Złamania kończyn górnych - potknięcie |
3 |
0,5 |
0,5 |
0,75 |
zaniedbywalne |
|
4. Poparzenie - pożar |
7 |
0,5 |
10 |
35 |
akceptowalne |
|
5. Uraz kręgosłupa - przedźwignięcie |
7 |
0,5 |
6 |
21 |
akceptowalne |
|
6. Urazy kończyn - poślizgnięcie |
3 |
1 |
6 |
18 |
akceptowalne |
|
7. Urazy kończyn górnych (palców) - przytrzaśnięcie |
3 |
1 |
10 |
30 |
akceptowalne |
|
8. Urazy palców dłoni - przyciśnięcie |
3 |
2 |
6 |
36 |
akceptowalne |
|
9. Urazy kończyn dolnych - upadek materiału |
3 |
0,5 |
10 |
15 |
akceptowalne |
|
10. Przeziębienia - zmienny mikroklimat |
3 |
1 |
1 |
3 |
akceptowalne |
|
11. Wszelkiego rodzaju urazy - uderzenie się |
1 |
2 |
0,5 |
1 |
zaniedbywalne |
Ocena ryzyka w skali 3-stopniowej
|
Ocena ryzyka w skali 3-stopniowej |
|||
|
|
Lekkie następstwa wypadku |
Średnie następstwa wypadku |
Ciężkie następstwa wypadku |
|
Wypadek mało prawdopodobny |
Dopuszczalne |
Dopuszczalne |
Dopuszczalne, lecz niezbędne są działania korygujące |
|
Wypadek prawdopodobny |
Dopuszczalne |
Dopuszczalne, lecz niezbędne są działania korygujące |
Niedopuszczalne |
|
Wypadek wysoce prawdopodobny |
Dopuszczalne, lecz niezbędne są działania korygujące |
Niedopuszczalne |
Niedopuszczalne |
Karta oceny ryzyka
|
Karta oceny ryzyka |
Słowniczek podstawowych z zakresu oceny ryzyka
1. Czynnik szkodliwy – czynnik, którego działanie może prowadzić do stopniowego pogarszania stanu zdrowia pracownika,
2. Czynnik niebezpieczny – czynnik, którego działanie może prowadzić do urazu lub innego natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka (włącznie z zejściem śmiertelnym),
3. Zagrożenie - ekspozycja czynnika szkodliwego lub niebezpiecznego, mogąca prowadzić do stopniowego lub natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka (włącznie z zejściem śmiertelnym),
4. Ryzyko - prawdopodobieństwo wystąpienia skutków zagrożenia z uwzględnieniem ciężkości ich następstw dla zdrowia i życia,
5. Ryzyko pomijalne - małe (M) - to ryzyko, gdy wyznaczone wskaźniki ekspozycji są mniejsze niż 0,5 NDS, dodatkowo dla substancji chemicznych, wskaźniki ekspozycji są mniejsze niż 0,5 NDSCh lub NDSP,
6. Ryzyko akceptowalne - średnie (Ś) - to ryzyko, gdy wyznaczone wskaźniki ekspozycji są równe lub większe od 0,5 wartości dopuszczalnych NDS, NDSCh lub NDSP lecz nie przekraczają tych wartości,
7. Ryzyko nie akceptowalne - duże (D) - to ryzyko, gdy wskaźniki ekspozycji są większe od wartości dopuszczalnych NDS, NDSCh lub NDSP,
W przypadku wystąpienia w środowisku pracy substancji o działaniu rakotwórczym i prawdopodobnie rakotwórczym ryzyko dla wszystkich pracowników jest zawsze nieakceptowane, niezależnie od wartości wyznaczonych wskaźników ekspozycji,
8. NDS,
9. NDSCh,
10. NDSP.
Podstawy prawne opracowania
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998r. Nr 21, poz. 94 z póź . zm.).
2. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. z 2003r. Nr 199, poz. 1938).
3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.).
4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833 ze zm.).
5. Rozporządzenie Ministra z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U. Nr 280, poz. 2771 ze zm.).
6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86).
7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 73, poz. 645).
8. Dyrektywa Unii Europejskiej nr 82/501 i nr 89/391 dot. obowiązku prowadzenia oceny ryzyka.
9. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002r. Nr 147, poz. 1229 ze zm.) oraz akty wykonawcze do ustawy.
10.Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 06.02.2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 401).
11.Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 01.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973).
12.Zarządzenie wewnętrzne pracodawcy.